Làng trống Đọi Tam – cái nôi của nền văn hóa trống sấm

Làng trống Đọi Tam là cội nguồn của nền văn hóa trống sấm

Bạn là người yêu thích thưởng thức âm thanh từ trống sấm? Chắc chắn bạn phải ghé qua làn trống Đọi Tam ít nhất một lần trong đời. Ngôi làng tọa lạc tại Duy Tiên, Hà Nam. Đây là cái nôi lớn của văn hóa trống sấm của Việt Nam. Mặc dù đã ra đời từ rất lâu, ngôi làng vẫn thu hút nhiều sự quan tâm. Cho đến nay, những nét văn hóa ấn tượng vẫn được duy trì và phát huy.

Làng trống Đọi Tam đóng góp những gì cho đất Việt?

Phía dưới chân núi Đọi, làng nghề trống sấm Đọi Tam nằm sừng sững. Khung cảnh cây rừng bao quanh, từng tảng đồi núi cùng với mây trời trong xanh. Tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên không gian vừa lắng đọng vừa bình yên của ngôi làng. Có thể bạn chưa biết. Hai cái trống Sấm có kích thước lớn nhất tại Việt Nam đều được ra đời tại đây. Chưa hết! Giàn trống hội tưng bừng được rền vang tiếng ở đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long  Hà Nội cũng được sinh ra từ nơi này. Như vậy đủ thấy, những sự kiện trống kèn đỉnh cao tại Việt Nam đều có sự đóng góp của làng Đọi Tam.

Nghề làm trống ở Đọi Tam có lịch sử trên 1.000 năm. Người già đến trẻ nhỏ xã Đọi Sơn đều thuộc lòng truyền thuyết về hai anh em ông tổ làng nghề Nguyễn Đức Năng và Nguyễn Đức Bản. Khi xưa, nghe tin vua Lê Đại Hành sắp về làng làm Lễ tịch điền để khuyến nông, hai ông liền về nhà hạ cây mít trong vườn. Rồi thịt con trâu lấy bộ da để làm trống đón vua. Mùa xuân năm Thiên Phúc thứ 7 thời vua Lê Đại Hành (tức năm 987), Ngài đã xuống ruộng hành lễ tịch điền ở Đọi Sơn trong tiếng trống của anh em Năng, Bản.

Cũng chính bởi tiếng trống vang như sấm mà sau này hai ông được tôn làm Trạng Sấm và Đọi Sơn là làng nghề hiếm hoi trong cả nước biết rõ được năm sinh, năm mất của cụ tổ nghề Nguyễn Đức Năng (925-990).

Nhiều người đã và vẫn đang đồng hành cùng làng trống

Làng Đọi Tam nay có hơn 700 hộ. Trong đó có gần 600 thợ làm trống lành nghề. Có 4 hộ nghệ nhân ngoài lao động sản xuất ngay tại địa phương. Ông Lê Ngọc Hùng, một nghệ nhân và cũng là chủ cơ sở sản xuất trống lớn ở Đọi Tam. Ông cho biết đến nay cơ sở của ông đã xuất hàng chục nghìn quả trống các loại…

Hiện trên địa bàn thôn Đọi Tam có 62 cơ sản xuất kinh doanh trống. Nhờ có nghề truyền thống, nhiều năm gần đây thôn Đọi Tam không còn lao động trong độ tuổi thất nghiệp, đời sống của người dân từng bước được cải thiện…

Với bản tính năng động, nhạy bén ng­ười thợ làng nghề trống Đọi Tam luôn luôn tìm tòi và sáng tạo, các sản phẩm luôn đáp ứng được thị hiếu, thẩm mỹ của người sử dụng. Đó là sự đa dạng hoá các sản phẩm, sáng tạo nhiều chủng loại, kiểu dáng trống mới. Từ đó, nghề làm trống đã mang lại lợi ích về kinh tế, nhiều người thợ đã làm giàu trên chính mảnh đất quê hương chiêm trũng bằng chính bàn tay khối óc của mình.

Làng trống Đọi Tam vinh hạnh nhận bằng khen

Tháng 11.2007, làng trống Đọi Tam được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nhận một vinh dự. Đó là bằng khen “Làng nghề tiêu biểu Việt Nam”. Trong Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, Đọi Tam đã đóng góp gần 2.000 trống lớn, nhỏ. Trong đó có chiếc trống to nhất Việt Nam và khu vực với chiều cao 3,1m, đường kính 2,35m, nặng khoảng 1.300kg. Đây là sự cố gắng nỗ lực của chính quyền cơ sở và người dân làng nghề. Cũng là động lực để các nghệ nhân ở Đọi Tam bảo tồn và phát triển nghề truyền thống.

Nghệ nhân Phạm Chí Khang, Chủ tịch Hiệp hội sản xuất và kinh doanh trống Đọi Tam, cho biết việc giữ được sự tồn tại của làng nghề đã khó. Trong khi đó, phát triển và nâng cao uy tín, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm càng khó hơn. Điều đó đã được minh chứng ở Đọi Tam.

Nhờ nghề làm trống, đời sống người dân ngày càng phát triển. Bộ mặt nông thôn mới ngày càng khởi sắc. Cùng với sự trù phú của một vùng quê Đồng Chiêm, làng trống Đọi Tam như một nét văn hóa độc đáo ẩn hiện khoa từng sắc màu và thanh âm. Những sản phẩm mang đậm hết xưa đang hòa quyện trong vẻ thanh tân của một vùng quê đổi mới.

Nguồn: baovanhoa.vn

Hồng Minh